Năm 2014, Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) vinh danh là Di sản hỗn hợp thế giới đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á. Giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An được Ủy ban Di sản Thế giới ghi nhận dựa trên ba tiêu chí: Văn hóa (Tiêu chí v), vẻ đẹp thẩm mĩ (Tiêu chí vii), và địa chất địa mạo (Tiêu chí viii).
Một trong những yếu tố giúp Tràng An được ghi danh vào danh sách di sản thế giới chính là hồ sơ di sản văn hóa mang tầm cỡ khu vực được thể hiện qua các nghiên cứu khảo cổ học thời tiền sử. Những kết quả nghiên cứu khảo cổ không chỉ mở ra kiến thức về thời kỳ tiền sử của Tràng An mà còn là nền tảng cho công tác quản lý, bảo tồn và phát huy những giá trị di sản, giúp hiểu rõ những giá trị văn hóa, tự nhiên, từ đó quyết định những khu vực cần ưu tiên bảo tồn, định hướng các chính sách phát triển du lịch bền vững.
Trong những năm qua, nhiều cuộc khai quật tại Tràng An do các chuyên gia trong dự án SUNDASIA thực hiện đã phát hiện dấu tích cư trú của người tiền sử có niên đại cách đây hàng chục nghìn năm. Tại các hang động như hang Bói, mái đá Vàng, Thung Bình… các nhà khoa học tìm thấy công cụ đá, xương răng động vật, di cốt người cổ, đặc biệt là dấu tích về sự thích ứng sinh tồn của cư dân cổ trước biến đổi khí hậu và môi trường. Những phát hiện này khẳng định Tràng An là “bảo tàng ngoài trời” về tiến trình thích ứng và phát triển của loài người, đồng thời minh chứng giá trị nổi bật toàn cầu mà UNESCO công nhận.
Các kết quả khảo cổ học đã được Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An đưa vào quy hoạch bảo tồn, phân vùng quản lý di sản. Nhiều khu vực hang động có giá trị khảo cổ đặc biệt được khoanh vùng nghiêm ngặt, hạn chế tác động của hoạt động du lịch. Bên cạnh đó, một số các mẫu khai quật đã được trưng bày bảo tàng, làm tư liệu xây dựng hồ sơ khoa học phục vụ công tác báo cáo định kỳ UNESCO, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của di sản trên trường quốc tế.
Thông qua hoạt động khảo cổ, nhiều câu chuyện về dân cư tiền sử Tràng An đã được tái hiện, trở thành nguồn tư liệu phong phú để phát triển du lịch. Việc phát huy giá trị khảo cổ học gắn với cộng đồng không chỉ làm phong phú sản phẩm du lịch mà còn nâng cao ý thức người dân trong việc bảo vệ di sản.
Ngày 27/9, tại Trung tâm Hội nghị Chùa Bái Đính, Phường Tây Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình sẽ tổ chức Hội nghị quốc tế với chủ đề “Công tác nghiên cứu khoa học gắn với quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An”. Hội nghị sẽ giới thiệu quá trình nghiên cứu chuyên sâu về Tràng An của dự án SUNDASIA và chia sẻ một số định hướng về Du lịch trải nghiệm “Sống cùng người tiền sử Tràng An”. Hội nghị sẽ có sự tham dự của các đại biểu, các chuyên gia trong nước và quốc tế, lãnh đạo và đại diện các sở, ban, ngành, các địa phương, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch và các phóng viên, báo chí về đưa tin.
Tin bài: Linh Linh