Từ ngày 6 đến 16 tháng 7 năm 2025, Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới UNESCO đã diễn ra tại Trụ sở UNESCO ở Paris (Pháp) với sự tham dự của đại diện các quốc gia thành viên, tổ chức quốc tế, chuyên gia và các bên liên quan trong lĩnh vực bảo tồn di sản văn hóa và thiên nhiên. Đây là diễn đàn quan trọng nhằm rà soát, đánh giá và hoạch định các chiến lược mới trong quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị các di sản thế giới trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, xung đột vũ trang, đô thị hóa và mất mát đa dạng sinh học.
Phiên họp toàn thể Kỳ họp thứ 47 Ủy ban Di sản Thế giới của UNESCO
Một trong những nội dung trọng tâm của kỳ họp là việc xem xét, đánh giá các hồ sơ đề cử mới vào Danh mục Di sản Thế giới. Các hồ sơ được lựa chọn phải đáp ứng những tiêu chí khắt khe về tính nổi bật toàn cầu (Outstanding Universal Value), đảm bảo các yêu cầu về bảo tồn, quản lý và tính toàn vẹn. Tại kỳ họp này Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc (thuộc địa phận Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng) chính thức được UNESCO ghi danh vào ngày 12/7/2025, là di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam, đồng thời là di sản liên tỉnh thứ hai sau Vịnh Hạ Long – Cát Bà. Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc gồm gồm hệ thống đình, chùa, di tích lịch sử – văn hóa – tâm linh, gắn liền với Đạo phật Trúc Lâm và vai trò lịch sử của Phật hoàng Trần Nhân Tông từ thế kỷ XIII, thể hiện sự hòa hợp giữa tự nhiên, lịch sử và tinh thần, “một hệ thống đạo đức dựa trên lòng yêu chuộng hòa bình, sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên”.
Cũng tại kỳ họp này quy trình mở rộng ranh giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng của Việt Nam và Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào chính thức được phê duyệt, tạo ra khu vực Di sản rộng lớn hơn, với hệ thống hang động karst nhiệt đới nguyên sơ kéo dài hơn 220 km (bao gồm Sơn Đoòng và các hang Lào). Phong Nha – Kẻ Bàng trở thành di sản thế giới chung giữa hai nước Việt – Lào, tạo cơ hội và yêu cầu về thúc đẩy hợp tác bảo tồn xuyên biên giới, nâng cao năng lực quản lý và phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng hai bên biên giới, thể hiện rõ cam kết và vai trò tích cực của Việt Nam trong lĩnh vực bảo tồn, phát huy di sản toàn cầu, khẳng định tinh thần đoàn kết gắn bó bền vững giữa hai quốc gia .
Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới UNESCO cũng dành phần lớn thời lượng để xem xét báo cáo tình trạng bảo tồn (State of Conservation – SoC) đối với hàng chục di sản đã được ghi danh trong các năm trước. Nhiều di sản đang đối mặt với nguy cơ xuống cấp do chiến tranh, thiên tai hoặc áp lực phát triển kinh tế. Các thành viên Ủy ban đã thảo luận sâu về các biện pháp hỗ trợ kỹ thuật, tài chính và tăng cường phối hợp quốc tế để đảm bảo tính bền vững trong công tác bảo tồn. Những khuyến nghị cụ thể đã được thông qua, bao gồm việc tăng cường giám sát định kỳ bằng công nghệ viễn thám và dữ liệu vệ tinh. UNESCO và các tổ chức tư vấn như IUCN, ICOMOS, ICCROM nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết nối các công cụ công ước quốc tế như Công ước Di sản Thế giới, Công ước Ramsar về vùng đất ngập nước, Chương trình Con người và Sinh quyển (MAB)… để hình thành một mạng lưới các vùng di sản có khả năng thích ứng cao với biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường. Bên cạnh đó, nhiều đại biểu đề cao vai trò của cộng đồng địa phương trong việc bảo tồn di sản, đồng thời kêu gọi lồng ghép yếu tố văn hóa vào các chiến lược phát triển.
Kỳ họp lần này cũng chứng kiến nhiều sự kiện bên lề có ý nghĩa như: Lễ ra mắt nền tảng UNESCO Sites Navigator – công cụ GIS chính thức hiển thị ranh giới xác minh của các khu Di sản Thế giới, Khu Dự trữ Sinh quyển và Công viên Địa chất Toàn cầu trên cùng một giao diện trực tuyến. Đây là bước tiến quan trọng nhằm hỗ trợ giám sát và cảnh báo nguy cơ đối với di sản một cách tự động và theo thời gian thực. Ngoài ra, các hội thảo chuyên đề về bảo tồn di sản trong bối cảnh đô thị hóa, đổi mới công nghệ trong bảo tàng số, giáo dục di sản và đào tạo năng lực cũng được tổ chức song song, góp phần làm phong phú thêm nội dung kỳ họp.
Tham dự kỳ họp, đoàn đại biểu tỉnh Ninh Bình đại diện các cơ quan quản lý, bảo tồn và phát huy Di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An đã tham dự các phiên họp chính thức và một số sự kiện bên lề như Lễ ra mắt nền tảng UNESCO Sites Navigator, Hội thảo chuyên đề về bảo tồn di sản trong bối cảnh đô thị hoá, Triển lãm “Thăng Long – Hoàng thành Thăng Long và Cổ Loa” tại Prieuré Saint-Ayoul, thành phố cổ Provins. Các hoạt động của đoàn tại Kỳ họp tiếp tục khẳng định Ninh Bình đã và đang thực hiện tốt các khuyến nghị của UNESCO nhằm bảo đảm Tràng An không chỉ là điểm đến du lịch nổi tiếng mà còn được gìn giữ một cách bền vững và có trách nhiệm với giá trị văn hóa – thiên nhiên, đồng thời tạo cầu nối thúc đẩy hợp tác trong nghiên cứu, bảo tồn, du lịch và giáo dục giữa Ninh Bình và các địa phương có di sản thế giới nói riêng, giữa Việt Nam và Cộng hòa Pháp nói chung.
Đoàn công tác của tỉnh Ninh Bình tham dự kỳ họp lần thứ 47 tại Trụ sở UNESCO
Triển lãm “Thăng Long – Hoàng thành Thăng Long và Cổ Loa” tại Prieuré Saint-Ayoul, thành phố cổ Provins
Kỳ họp lần thứ 47 của UNESCO khép lại với việc truyền tải thông điệp “bảo tồn di sản không chỉ là trách nhiệm của các quốc gia mà là nghĩa vụ toàn cầu”, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các chính phủ, tổ chức quốc tế, giới chuyên môn và cộng đồng địa phương. Các quyết nghị được thông qua năm nay không chỉ làm phong phú thêm Danh mục Di sản Thế giới, mà còn phản ánh xu hướng chuyển đổi từ tư duy “bảo tồn thuần túy” sang hướng tiếp cận toàn diện, gắn di sản với phát triển bền vững, phục hồi ký ức lịch sử và ứng phó với các thách thức đương đại.
Tin bài tổng hợp: Ban Biên tập