Gmail

Sự góp mặt của Quần thể danh thắng Tràng An trong danh sách các khu di sản thế giới đã mở ra cơ hội vàng cho Ninh Bình phát triển kinh tế, xã hội, trước hết là ngành du lịch của tỉnh. Danh hiệu di sản thế giới trở thành động lực thúc đẩy du lịch phát triển, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Doanh thu từ du lịch đã đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của nhiều ngành, lĩnh vực khác. Qua hơn một thập kỷ được ghi danh, Quần thể danh thắng Tràng An thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế xã hội, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân. Lợi ích kinh tế xã hội đến từ di sản vừa là sợi dây kết nối, vừa tạo động lực cho chính quyền, cộng đồng cùng chung tay bảo tồn di sản, hình thành mô hình hợp tác công tư hiệu quả trong lĩnh vực di sản. Các giá trị của di sản tiếp tục được nghiên cứu nhận diện bảo tồn. Không gian di sản trở thành môi trường lý tưởng cho nghiên cứu khoa học cho bạn bè trong nước và quốc tế mở ra cơ hội để giao lưu văn hoá, thu hút đầu tư, đón chào bạn bè quốc tế đến với Việt Nam. Do đó việc xác định Quần thể danh thắng Tràng An là trung tâm, là động lực, là mạch nguồn làm nên bản sắc Đô thị Di sản thiên niên kỷ, đô thị sáng tạo với vai trò kết nối với các đô thị di sản khác trên toàn cầu cùng chung tay bảo vệ trái đất xanh, thế giới hoà bình thịnh vượng, việc nghiên cứu lượng giá giá trị kinh tế của di sản thế giới Tràng An là nội dung quan trọng cần quan tâm, vì thế giai đoạn 2023-2025, UBND tỉnh đã triển khai “Đề án nghiên cứu về Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An” với sự hỗ trợ kỹ thuật của UNESCO, Đại học Quốc gia Hà Nội và các đối tác nghiên cứu quốc tế.

Sau 2 năm triển khai, Đề án đã thu được nhiều kết quả quan trọng, góp phần nhận diện, đánh giá giá trị kinh tế - thương hiệu Di sản Tràng An. Từ đó cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn trong công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị di sản một cách bền vững; tăng cường nhận thức và trách nhiệm cộng đồng, đưa ra các định hướng, chiến lược phát triển kinh tế-xã hội bền vững. Ngày 05-06 tháng 3 năm 2025 tại thành phố Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình Hội thảo Quốc tế về “Lượng hoá giá trị Quần thể danh thắng Tràng An và Phát triển thương hiệu của Điểm đến Di sản Thế giới” được tổ chức với sự tổ chức và hỗ trợ của Văn phòng Đại diện UNESCO tại Việt Nam và Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Bình, cùng với các đối tác nghiên cứu chủ chốt bao gồm Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật – Đại học Quốc gia Hà Nội, Tổ chức Santagata của Ý, và Viện Đô thị sinh thái và Phát triển vùng Lebniz Đức đồng công bố Thông cáo Khoa học các nội dung nổi bật:

- Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới Quần thể danh thắng Tràng An là địa điểm nổi tiếng với cảnh quan karst độc đáo trên các hệ sinh thái đất ngập nước, bao gồm một hệ thống hang động ngầm rộng lớn và sự phong phú về đa dạng sinh học, cùng với các mô hình định cư có từ hàng thiên niên kỷ trước, liên tục tiến hoá và làm giàu thêm cho nền văn hóa và cấu trúc kinh tế-xã hội của khu vực. Bên trong và bao quanh khu vực này là Cố đô Hoa Lư lịch sử có niên đại hơn 1.000 năm, được biết đến là kinh đô đầu tiên của quốc gia với bộ sưu tập phong phú các di tích lịch sử, bao gồm thành cổ, cung điện, phố cổ, đền thờ, chùa chiền, đình làng, lễ hội truyền thống và các hệ thống tri thức bản địa vẫn còn tồn tại.

- Các đối tác nghiên cứu đã áp dụng sự kết hợp giữa các phương pháp luận để tiến hành đánh giá toàn diện về giá trị kinh tế của di sản thế giới Quần thể Danh thắng Tràng An, đặt di sản này trong bối cảnh phát triển rộng lớn hơn của tỉnh Ninh Bình, Việt Nam, đồng thời tham khảo bối cảnh toàn cầu và các khung chính sách quốc tế có liên quan, bao gồm Chính sách 2015 của UNESCO về Tích hợp Quan điểm Phát triển Bền vững vào các Quy trình của Công ước Di sản Thế giới, và những Khuyến nghị về Cảnh quan Đô thị Lịch sử năm 2011; cùng với việc mời các nghiên cứu điển hình đa dạng và tham khảo các ví dụ trong khu vực và trên thế giới; từ phân tích công tác bảo tồn và bảo vệ, sự tham gia và phát triển của du lịch từ cộng đồng, nghiên cứu giáo dục, năng lực quản lý, quảng bá, xây dựng và sự biến đổi khí hậu…

Từ những nghiên cứu chuyên sâu đã đưa ra những kết quả nổi bật:

- Lượng giá và lượng giá di sản đã được phát triển rộng rãi trên toàn thế giới như một nhánh chuyên biệt của kinh tế phúc lợi, với hàng vạn nghiên cứu định giá đã được thực hiện. Phần lớn các nghiên cứu này tập trung vào các tài sản di sản, bao gồm cả giá trị sử dụng và giá trị phi sử dụng, chẳng hạn như giá trị thẩm mỹ, giá trị biểu tượng, giá trị tinh thần, giá trị xã hội, giá trị lịch sử, giá trị chân xác và giá trị khoa học bằng các phương pháp Phương pháp Chi phí Du lịch (TCM), Phương pháp Định giá Ngẫu nhiên (CVM), Phương pháp Định giá hưởng thụ (HPM), Mô hình Lựa chọn (CE) để mô hình hóa cơ hội phát triển, và phương pháp Chuyển giao giá trị thông qua phân tích thứ bậc (AHP). Ngoài ra, phương pháp tiếp cận liên ngành đã được áp dụng, kết hợp chuyên môn từ các lĩnh vực khác nhau như chi tiêu du lịch, dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên, dịch vụ di sản văn hóa, và di sản định cư để rút ra tổng thể giá trị phức hợp của Quần thể Di sản Thế giới Tràng An cùng với cơ sở dữ liệu toàn diện đã được thiết lập bằng cách sử dụng dữ liệu sơ cấp thu thập thông qua các cuộc khảo sát thực địa trực tiếp tại 12 di tích và địa điểm du lịch, cũng như 320 hộ gia đình trong vùng lõi di sản. Tổng cộng đã có 5.700 phản hồi khảo sát được thu thập từ các bên liên quan khác nhau, bao gồm: các du khách, hộ gia đình và cư dân địa phương, các doanh nghiệp, các chuyên gia và nhà nghiên cứu di sản, cùng với chính quyền và các cơ quan địa phương và Nghiên cứu lượng giá bao quanh chín giá trị chủ chốt, đại diện cho: Giá trị Di sản, Giá trị Thương hiệu Kinh tế, và Giá trị Di sản Định cư của Di sản Thế giới Tràng An: 1) Giá trị Giải trí; 2) Giá trị Hệ thống Karst; 3) Giá trị Đa dạng Sinh học; 4) Giá trị Khảo cổ học; 5) Giá trị Rừng Đặc dụng; 6) Giá trị Văn hóa của Đền, Chùa và Đình Làng; 7) Giá trị Văn hóa của Lễ hội; 8) Giá trị Văn hóa của Nghệ thuật Biểu diễn Dân gian; 9) Giá trị Đất ở trong vùng lõi.

Để đưa ra Tổng Giá trị Kinh tế và Thương hiệu của Di sản Thế giới Tràng An tính đến giai đoạn đánh giá 2024-2025 là: 213 tỷ Đô la Mỹ (USD). Những kết quả này liên kết chặt chẽ với nghiên cứu về các mô hình phát triển từ dự án lượng giá kinh tế: 1) Không gian phát triển khu đô thị di sản cảnh quan văn hóa là đặc trưng của các Khu đô thị Di sản Thiên niên kỷ; 2) Mô hình di sản dẫn dắt công nghiệp văn hóa trong phát triển kinh tế tương lai; 3) Mô hình du lịch di sản bản địa bền vững; 4) Mô hình đất ở và đất nông lâm nghiệp cộng sinh với định cư truyền thống; 5) Mô hình bảo tồn các Di sản thế giới bền vững mang đặc thù châu Á

Dựa trên các kết quả lượng giá nêu trên, các đối tác nghiên cứu đề xuất và khuyến nghị Kế hoạch Quản lý (2021–2025) phác thảo một tầm nhìn tham vọng và hướng tới tương lai cho năm 2045, nhấn mạnh sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn di sản, phát triển bền vững và đời sống cộng

- Các yếu tố chính của tầm nhìn năm 2045 : Các giá trị nổi bật toàn cầu (OUV) được bảo vệ và tôn vinh; Mô hình phát triển bền vững: Tràng An sẽ là hiện thân của một phương pháp tiếp cận cân bằng trong phát triển, đảm bảo sự hài hòa giữa bảo tồn và hoạt động kinh tế; Du lịch bền vững sẽ đóng vai trò là nền tảng của tăng trưởng kinh tế, giảm thiểu tác động đến môi trường đồng thời tối đa hóa lợi ích cho cộng đồng địa phương; Sự tham gia tích cực của cộng đồng; Đi đầu trong việc thích ứng với khí hậu; Trung tâm nghiên cứu và đổi mới: Tiếp tục nghiên cứu khảo cổ học, sinh thái và địa chất sẽ nâng cao hiểu biết về các giá trị của khu di sản và định hướng cho các quyết định quản lý dựa trên bằng chứng để Tràng An sẽ đóng vai trò là trung tâm học tập, thúc đẩy hợp tác giữa các tổ chức trong nước và quốc tế nhằm quảng bá chia sẻ kiến thức và xây dựng năng lực; Sự hòa hợp giữa văn hóa và thiên nhiên; Phát triển khu vực tích hợp; Sự công nhận và quan hệ đối tác toàn cầu.

Việc hiện thực hóa tầm nhìn năm 2045 sẽ bao gồm các đợt đánh giá định kỳ Kế hoạch Quản lý, đảm bảo khả năng thích ứng với những thách thức và cơ hội mới với 16 sáng kiến tích hợp:

-  Bốn chương trình tích hợp liên quan đến quản lý di sản, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân theo các hướng dẫn và khung công việc mới nhất của UNESCO. Các chương trình này nhằm đảm bảo Tràng An tuân thủ theo các tiêu chuẩn quốc tế bằng cách đánh giá những thay đổi trong cảnh quan, giám sát tác động của các dự án đang triển khai và dự kiến, và thúc đẩy sự hợp tác giữa tất cả các bên liên quan. Bằng cách điều phối các nỗ lực của mình, các bên liên quan có thể hướng tới việc đạt được các mục tiêu chung cân bằng giữa bảo tồn và phát triển.

- Bốn sáng kiến chính đề cập đến chủ đề du lịch bền vững, tập trung vào các chiến lược thúc đẩy các hoạt động du lịch tôn trọng tính toàn vẹn về văn hóa và môi trường của Tràng An. Các đề xuất này ưu tiên sự đa dạng hoá, khuyến khích các mô hình du lịch thay thế nhằm giảm thiểu sức ép sinh thái và xã hội đồng thời nâng cao trải nghiệm tổng thể của du khách. Trọng tâm là tạo ra một phương pháp tiếp cận cân bằng hỗ trợ nền kinh tế địa phương mà không làm ảnh hưởng đến các giá trị nền tảng của khu di sản.

- Bốn chương trình bổ sung dành riêng cho di sản sống và cộng đồng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn các truyền thống bản địa, hệ thống kiến thức và các phong tục văn hóa định hình nên Tràng An. Những sáng kiến này thúc đẩy sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương vào việc bảo tồn di sản, đảm bảo rằng tiếng nói của họ được lắng nghe trong quá trình ra quyết định. Bằng cách nuôi dưỡng ý thức sở hữu và niềm tự hào, các chính sách này nhằm mục đích củng cố sự kết nối giữa cộng đồng và di sản của họ, đảm bảo phát triển bền vững và toàn diện

- Bốn chương trình tập trung vào văn hóa và các ngành nghề sáng tạo: khám phá các cơ hội tận dụng di sản phong phú của Tràng An làm nền tảng cho sự đổi mới và tăng trưởng kinh tế. Những sáng kiến này làm nổi bật tiềm năng của các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo để đóng vai trò là chất xúc tác khuyến khích đầu tư kinh doanh và tái tạo các giá trị của Di sản. Bằng cách phát huy các ngành nghề này, Tràng An có thể tạo ra những con đường mới cho sự phát triển bền vững đồng thời mở rộng bản sắc văn hoá của mình trên một sân khấu rộng hơn.

Các khuyến nghị này cũng sẽ tham khảo các sáng kiến tương tự được nhận diện thông qua các phương pháp quốc tế tốt nhất và khái quát các bước cần thiết để thực hiện hiệu quả. Các chương trình được đề xuất đóng vai trò là những khuyến nghị chung cần được trình bày và lên kế hoạch chi tiết hơn để chuyển tiếp tới giai đoạn thực hiện

 Với sự quan tâm chỉ đạo sâu sát, thường xuyên của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh, cùng với sự vào cuộc, giúp đỡ của các sở, ban, ngành, đoàn thể, các doanh nghiệp và cộng đồng người dân đang sinh sống trong Khu di sản, sự tham gia, phối hợp trách nhiệm của các chuyên gia, các nhà khoa học và các Doanh nghiệp trong vùng Di sản các kết quả nghiên cứu của Đề án Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An là một công trình nghiên cứu quý báu tiếp nối các nỗ lực quản lý, bảo tồn và khai thác bền vững Di sản thế giới Tràng An. Sự thành công trong hơn một thập kỷ qua trong công tác quản lý, bảo tồn Di sản thế giới này không chỉ nằm ở những giá trị kinh tế trước mắt mà còn ở việc chúng ta gìn giữ được một kho báu văn hóa - thiên nhiên vô giá cho các thế hệ mai sau

Kết quả của Đề án không chỉ cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn sâu sắc trong công tác quản lý, bảo tồn, tăng cường các giá trị di sản một cách bền vững, mà còn giúp đưa ra các định hướng, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giải quyết vấn đề dân sinh, sinh kế, đưa ra các khuyến nghị về chính sách đảm bảo hài hoà giữa bảo tồn và phát triển, đặc biệt góp phần quan trọng hiện thực hoá tầm nhìn xây dựng thành phố Hoa Lư theo đặc thù của “Đô thị di sản và Đô thị cảnh quan văn hóa thiên niên kỷ" và Thành phố Sáng tạo tại tỉnh Ninh Bình. Ngoài ra, dự án cũng đóng góp vào việc đảm bảo sự chuyển giao dài hạn Di sản thế giới Tràng An cho các thế hệ tương lai theo đúng tinh thần Công ước Di sản Thế giới 1972 và để khu di sản thế giới Tràng An tiếp tục là một mô hình mẫu mực toàn cầu về sự kết hợp hài hoà giữa phát triển kinh tế, du lịch bền vững và bảo tồn môi trường, một tầm nhìn đã được Bà Audrey Azoulay Tổng Giám đốc UNESCO và Bà Simona-Morela, Chủ tịch Đại hội đồng UNESCO lần thứ 42 đánh giá rất cao khi đến thăm khu di sản Tràng An năm 2024.

Tổng hợp tin bài: Phòng Hợp tác Đối ngoại

BQL Quần thể danh thắng Tràng An