LÀNG NGHỀ GỐM GIA THỦY
16/05/2022
Làng nghề gốm Gia Thủy nằm trên địa phận xã Gia Thủy, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình, là làng nghề gốm truyền thống có tuổi đời hơn 50 năm. Theo các nghệ nhân của làng, gốm Gia Thủy có tiền thân là gốm Long Thịnh. Năm 1959, một số thợ gốm ở Thanh Hóa đã di cư về đây và mở một số lò gốm làm các vật dụng phục vụ đời sống sinh hoạt như nồi, niêu, chum, vại. Từ đó, làng gốm Gia Thủy ra đời.
Kế thừa những tinh hoa của nghệ thuật tạo hình, nét đặc trưng nền văn hóa của một vùng đất, nghệ nhân làng gốm Gia Thủy đã biết tạo ra những sản phẩm gốm không chỉ phục vụ cho cuộc sống đời thường mà còn tôn vinh giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc mình. Những chiếc bình được tạo ra là sự hòa quyện giữa đất và lửa, nhưng toát lên trên đó là bàn tay tài hoa và tâm hồn nghệ sĩ của người làng gốm Gia Thủy.Năm 2007, làng gốm Gia Thủy được công nhận là làng nghề truyền thống. Trải qua nhiều năm thăng trầm, đến nay gốm Gia Thủy vẫn đứng vững và càng ngày càng phát triển mạnh.
Làng gốm Gia Thủy đã có từ lâu đời
Để làm ra một sản phẩm gốm hoàn chỉnh đến tay người tiêu dùng cần có nhiều công đoạn và công đoạn nào cũng quan trọng như nhau. Ngay cả những công đoạn tưởng chừng như đơn giản, chỉ cần có sức vóc là đã hoàn thành được nhiệm vụ như làm đất, nung lò cũng đòi hỏi người thợ phải có sự tỉ mỉ, lành nghề và quan sát tinh tế.
Sự tỉ mỉ của nghệ nhân qua các đường nét trên sản phẩm
Sở dĩ Gia Thủy được chọn để phát triển nghề gốm bởi nơi đây có chất đất sét đặc trưng, phù hợp với nghề gốm. Nét đặc trưng của gốm Gia Thủy được làm từ nguyên liệu đất sét có màu nâu vàng, đây là nguyên liệu có sẵn tại địa phương và chỉ tại làng nghề mới có. Loại đất này có độ kết dính cao, mịn và chịu nhiệt tốt. Đất khi lấy về sẽ được phơi khô, đập nhỏ rồi cho vào bể ngâm. Sau đó, dùng máy quấy đều rồi múc lọc qua sàng. Gạn bớt nước phía trên, lấy phần đất đông đặc rồi mang ra phơi khô, đến khi đát đủ tầm dẻo là mang ra làm được. Việc phơi đất cũng đòi hỏi phải thật cẩn thận, bởi nếu để đất khô quá hoặc ướt quá thì sẽ rất khó tạo hình.
Việc tiếp củi vào lò nung cũng rất quan trọng. Để ra được sản phẩm đẹp, chất lượng thì công đoạn nung sản phẩm đóng vai trò quyết định. Nếu trong quá trình nung, thợ không điều chỉnh lửa, điều chỉnh nhiệt độ phù hợp thì sản phẩm sẽ cong, vênh hoặc rạn…
Qua những sản phẩm truyền thống của làng gốm Gia Thủy như nồi, chum, vại, chén, đĩa với các hoa văn, phong cảnh làng quê Việt… người ta không chỉ thấy sự điêu luyện, khéo léo của người thợ lành nghề, mà còn cảm nhận được sự tinh tế của bao thế hệ nghệ nhân được cô đọng trong từng đường nét của sản phẩm. Có lẽ chính vì thế mà những sản phẩm gốm Gia Thủy tạo được những nét riêng biệt, được nhiều khách hàng trong và ngoài nước ưa chuộng.