DI TÍCH LỊCH SỬ ĐÌNH NGÔ KHÊ HẠ XÃ NINH HÒA, HUYỆN HOA LƯ, TỈNH NINH BÌNH
18/05/2022
Đình Ngô Khê Hạ thuộc Khu di tích lịch sử - văn hóa Cố đô Hoa Lư, nằm ở phía đông bắc thôn Ngô Khê Hạ, xã Ninh Hòa. Đây là nơi thờ tự Định Quốc Công Nguyễn Bặc, người đã có công lớn giúp Đinh Tiên Hoàng Đế trong việc dẹp loạn 12 sứ quân, dựng nền chính thống của nhà nước Đại Cồ Việt, chấm dứt thời kỳ nội loạn kéo dài hơn hai thập kỷ, đồng thời mở ra giai đoạn phát triển mới của một quốc gia độc lập tự chủ. Di tích đã được Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 2001.
Nằm trong một khuôn viên rộng, thoáng đãng cách xa khu dân cư,bao quanh là những cánh đồng lúa xanh mướt. Đình có kiến trúc theo kiểu chữ Nhị (二) gồm: Tiền bái và Hậu cung.
Tiền bái gồm 5 gian, kiến trúc vì kèo kiểu giá chiêng, mái lợp bằng ngói nam. Lòng nhà dài 12m, rộng 5m gồm 6 hàng cột kê chân đá tảng kiểu cổ bồng. Xung quanh phần mái có phủ diềm bằng gỗ, trang trí hoa lá cách điệu, các đầu bẩy đều chạm hình chữ “Thọ”. Đây là không gian thường xuyên diễn ra các sinh hoạt văn hóa, chính trị của thôn.
Hậu cung gồm 3 gian với 2 vì kèo kiểu giá chiêng, lên xuống hậu cung là bậc tam cấp xây bằng đá xanh nguyên khối, đây là nơi thờ cúng chính của Đình. Chính giữa Hậu cung xây nhang án thờ rất lớn, chính giữa nhang án là cỗ ngai đặt tượng thờ tướng Nguyễn Bặc được tạc bằng gỗ quý ở tư thế ngồi trên ngai rất uy nghi.
Đình Ngô Khê Hạ
Định Quốc Công Nguyễn Bặc là một trong những nhân vật lịch sử xuất sắc của đất nước ta trong nửa đầu thế kỷ X, với cương vị là người đứng đầu bộ máy nhà nước của triều Đinh. Nguyễn Bặc đã có những đóng góp to lớn vào các công việc nội trị, ngoại giao, xây dựng củng cố nền độc lập. Sự nghiệp hiển hách và đạo đức của ông là một trong những mốc son sáng ngời trong lịch sử dân tộc.
Về ngoại giao, ông đã giúp vua Đinh thiết lập mối bang giao với Trung Quốc. Nhà Tống đã phải công nhận nước ta là một quốc gia độc lập, tự chủ. Do nhìn xa trông rộng và sách lược đúng đắn của triều Đinh, trong đó chắc chắn có phần đóng góp không nhỏ của Nguyễn Bặc – vị Tể tướng đầu triều.
Về nội trị, ông đã giúp vua Đinh xây dựng một hệ thống chính quyền phong kiến trung ương thống nhất, xóa bỏ cát cứ của các sứ quân. Là cố vấn quan trọng trong việc chuyển từ xưng Vương sang xưng Đế của triều Đinh, tiếp tục xây dựng thành lũy, cung điện, ổn định kinh tế, mở mang phát triển nông nghiệp.
Xưa kia nơi đây từng là nhiệm sở của Nguyễn Bặc khi đương đại, nay tại di tích còn đang lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị như: sắc phong, hoành phi, bát hương đá, chuông đồng…
Trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Đình là nơi tập hợp nhân dân để đấu tranh giảm sưu thuế, đòi giảm tô. Giai đoạn sau này đình còn được sử dụng làm kho chứa lương thực, tổ chức bình dân học vụ, nơi động viên, cổ vũ con em địa phương lên đường nhập ngũ… Ngày nay, trong thời kỳ đất nước hòa bình, đời sống kinh tế phát triển, đình làng luôn giữ vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân dân, trở thành trung tâm sinh hoạt văn hóa của cả cộng đồng, là nơi thể hiện tình cảm, sự thành kính, biết ơn sâu sắc của dân làng đối với Định Quốc Công Nguyễn Bặc, là cầu nối cho con em đi xa quê hướng gắn kết với mảnh đất quê cha đất tổ.
Với vị trí địa lý thuận lợi cùng những giá trị lịch sử quan trọng, lại có cảnh quan tươi đẹp, gần với lộ Tiến Yết của Kinh đô Hoa Lư thế kỷ X, Đình Ngô Khê Hạ sẽ là điểm tham quan vãn cảnh, tìm hiểu nghiên cứu về lịch sử dựng nước và giữ nước của nhiều du khách trong và ngoài nước.
Phòng Nghiệp vụ Nghiên cứu
Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An